Wanneer ga je aan de slag met systemisch werken?
Kijken met een systemische bril op
Wanneer ben je er klaar voor om met systemisch werken aan de slag te gaan? Een bekende quote is: Je gaat het pas zien als je het door hebt. En zo werkt het ook met systemisch werken of kijken.
Systemisch werken is een wijze waarop je samen met je cliënt zicht krijgt op een of meerdere gedragspatro(o)n(en). Het gedragspatroon kan zichtbaar worden in je werk, terwijl je met vrienden een feest organiseert of binnen je gezin. Systemisch werken richt zich op datgene wat zich blijft herhalen. Op datgene waarvan uiteindelijk de oorsprong van het gedrag te herleiden is aan de gebruiken binnen de familie waarin je bent ontstaan en opgegroeid. Systemisch werken is een uiterst effectieve methode, aangezien je heel dicht blijft bij de beleving en de dagelijkse realiteit van je cliënt.
Onlangs maakten wij het volgende mee. In onze praktijk kwam een jonge vrouw binnen. Ze vertelde dat ze zich vaak ongeschikt als ouder voelt wanneer haar kinderen haar vragen om duidelijkheid. Ze gaf blijk van veel zelfkritiek en spijt in de wijze waarop ze omgaat met het gedrag van haar kinderen. Als voorbeeld gaf ze aan dat haar oudste kind afgelopen week met haar in discussie ging over de vastgestelde bedtijd. Hij was nu immers “ouder” en “niet moe” en wilde voortaan een half uur later naar bed.
Wat kun je niet laten, ondanks je wens om het anders te doen
Natuurlijk vroeg hij dit aan het einde van een voor de moeder lange dag, terwijl het al 10 minuten na zijn afgesproken (oorspronkelijke) bedtijd was. De jonge vrouw gaf aan dat ze zich met een snauw uit de discussie had gedraaid. De jongen ging verdrietig in bed liggen en moeder woelde ’s nachts in haar bed, van zichzelf balend dat ze (ook) deze situatie niet goed had aangepakt. Ze vond dat haar zoon deze reactie van haar niet had verdiend en toch kon ze zichzelf niet helpen op zo’n moment en moest ze wel reageren zoals ze deed.
Een gevoel van onmacht
Deze jonge vrouw kreeg in deze situaties telkens opnieuw last van zeer verwarrende emoties. Die haar aan het twijfelen bracht over elk besluit wat ze wilde en moest nemen. Het uitte zich in een gevoel van onmacht, dat haar verlamde en niet in staat stelde om daadkrachtig en duidelijk te communiceren met haar kind. Dit was al heel vaak gebeurd de afgelopen jaren.
Ik vroeg haar of ze deze emotiebeweging, die ik samenvatte als: van twijfelen, naar verlamming, naar kwaadheid ook in andere situaties in haar leven herkende. Ze gaf aan dat het haar ook kon gebeuren op haar werk, als ze tijdens een bespreking een lastige vraag kreeg of tegenwerking ervaarde van een collega. Op dit soort momenten raakte ze verward, kreeg allerlei gedachten in haar hoofd en ergerde zich er zo aan, dat ze dit af reageerde op haar omgeving. Dit gaf haar een onmachtig gevoel en het creëerde ruzie met de mensen om haar heen.
Een spiegel voor je gedrag
Terwijl haar oudste kind om een andere bedtijd vroeg, had hij natuurlijk geen weet van deze interne strijd bij haar. Hij verwachtte gewoon een antwoord op zijn vraag. Voor hem zag hij een moeder die gefixeerd naar een punt op de grond keek en geen antwoord gaf. Hierop begon hij om duidelijkheid te vragen. Op een manier zoals kinderen dit heel goed kunnen: dwingend. De jonge vrouw raakte hierdoor nog meer in de war en reageerde dit af op haar kind: “hou nu toch eens op met je gezeur, altijd maar …” Je kunt je er wellicht iets bij voorstellen.
Een simpele vraag van haar oudste ontaarde in een vervelende discussie zonder duidelijke uitkomst. En hoe vaak zijn er niet van deze alledaagse, kleine voorbeeldjes.
Tot het moment dat je zelf realiseert: wacht eens even, nu voel ik me weer zo en zo. En je gaat bij jezelf een patroon herkennen. Dan ben je er klaar voor om te gaan kijken met een systemische bril op.
Wat herhaalt zich hier?
Samen met een begeleider met systemische kijk op zaken stel je jezelf de vraag: in welk patroon zit ik, wat herhaalt zich hier? Aan wie in mijn gezin van herkomst ben ik trouw wanneer ik dit doe? Met wie voel ik mij verwant, wie kon dit wat ik nu doe ook heel goed, of juist totaal niet.
Word je hier nieuwsgierig van? En ben je benieuwd hoe onze systemische aanpak deze vrouw heeft geholpen haar evenwicht te herstellen? Meld je aan voor onze tweedaagse workshop Systemisch Pedagoochelen en word wijzer!
Natascha van Beek
Twyfelfontein Coaching & Training
Meester van Coothstraat 53C
5141 ER Waalwijk
Email: natascha@twyfelfontein.nl